Thuistut-luizenmoeder versus carrièrebitchmama: tot welk kamp behoor jij?

Carrièremoeders en thuismoeders staan regelmatig haaks op elkaar. Niet omdat ze van elkaar verschillen, maar met name omdat ze elkaar veroordelen. Carrièremama verwaarloost haar kroost. Thuisblijfmama is imméns lui of gemakzuchtig. Waarom bekritiseren we de ander? Moeten wij moeders elkaar juist niet versterken in plaats van afvallen?

Je hoeft maar op het schoolplein, bij de crèche te staan of op het terras te zitten en je oren zullen stuiteren. Veel moeders roddelen alsof hun leven ervan afhangt. Laatst raasde iemand over de carrièremoeder van een kindje uit de klas. Dat egocentrische mens was alleen maar aan het werk omdat ze haar inkomen en grote huis belangrijker vond dan de kinderen. De kleuters leden eronder; ze waren moe, agressief of onhandelbaar omdat hun ouders er nooit waren. Maar ook andersom hoor je genoeg: van werkende vrouwen die neerkijken op de lazy deseperate housewives die alleen over luiers en lego praten en te veel koffieleuten. Twee kampen dus. En jij moet kiezen bij welke je hoort: bij de egotrippers of de luiwammesen?

Tegenwoordig worden er ook boeken over geschreven. Columniste Elma Drayer bijvoorbeeld omschrijft in haar boek Verwende Prinsesjes de Nederlandse vrouw. Nederland loopt op het gebied van vrouwenemancipatie achter op andere westerse landen en vrouwen werken te vaak niet of parttime. Heleen Mees ging haar voor met kritische uitlatingen. Maar de boeken waarin wordt verteld dat rustig aan doen en bij de kinderen blijven beter is, poppen ook als paddestoelen uit de grond. Zoals het boek Nieuwe vrouwen van voormalig directeur van omroep Llink Anja Visser, waarin zij juist pleit voor ‘een nieuw soort emancipatie’. Anja hing haar topfunctie aan de wilgen om meer tijd te kunnen besteden aan haar gezin.

Onzekerheid

En zo kan ik nog een legio voorbeelden noemen. We weten het allemaal beter en oordelen we wat af . Elkaar ‘laten leven’ is niet makkelijk. Nu is dat oud nieuws, vrouwen onderling kunnen behoorlijk jaloers of competitief zijn, maar waar komt deze onvrede, om het maar zo te noemen, vandaan? In het boek The twisted sisterhood. Unraveling the dark legacy of female friendships zegt de Amerikaanse schrijfster Kelly Valen: ‘Ik denk dat al het veroordelen en vergelijken wat wij vrouwen doen vooral een manifestatie is van onze eigen onzekerheid. Passen we in het perfecte plaatje, zijn we goed of zelfs beter dan de ander? Veel vrouwen krijgen toch een soort opleving wanneer ze zichzelf met de ander vergelijken en beter uit de bus te komen, of het nu om intellect, schoonheid of rijkdom gaat. Dat zit in onze aard. Het is dus menselijk dat we soms zo intens en kwetsend naar andere vrouwen toe zijn. Als we ons wat zekerder over ons zelf zouden voelen en onszelf wat meer zouden accepteren zoals we zijn in plaats van het buiten onszelf te zoeken, zouden we niet zozeer in dergelijke spelletjes opgaan.’ En hoe zit het dan met het moederschap? ‘Helemaal zoiets moois als dat zou juist vrouwen tot elkaar moeten brengen en elkaar versterken, en nu gebeurt dat ook wel. Maar veel vaker voelen we ons onzeker en willen we het beter doen dan de overbuurvrouw. Ik zou graag de hormonen de schuld geven, maar het is meer dan dat. Ons nageslacht wordt als het ware een nieuwe mijlpaal, iets wat onze waarde en competentie verhoogt’, aldus de schrijfster.i

Ambitieus en egocentrisch

Mariet (35) is fulltime thuis. Ze heeft twee kinderen van zes en drie jaar. Een paar jaar geleden werkte ze parttime. “Ik was stewardess en kon mijn werk nauwelijks combineren met de zorg voor de kinderen. Mijn man verdient genoeg geld, dus de keuze was snel gemaakt. Tot nog toe ben ik erg blij dat ik thuis ben. De vrouwen die fulltime werken en zo weinig tijd aan hun kinderen willen besteden, begrijp ik niet. Ik vind dat je tijd voor je kinderen moet vrijmaken en nee, alleen het weekend is niet genoeg. Sommige carrièremoeders leggen hun kinderen om negen uur in bed omdat ze nog tijd met hen willen spenderen. Maar kinderen zijn daar helemaal niet bij gebaat. Tenzij je wilt dat je kind overdag continue in zijn of haar ogen zit te wrijven. Over het algemeen vind ik wel dat veel parttime werkende Nederlandse moeders genoeg tijd voor hun kinderen vrijmaken, maar over de stellen waarbij man en vrouw allebei perse carrière willen maken, ben ik niet te spreken. Hun keuzes komen voort uit puur eigenbelang. Voor ambitie kiezen heeft alles met het ego te maken. Mijn eigen ouders waren altijd aan het werk en ik vond het vreselijk dat ik ze nooit zag. Fulltime werkende stellen komen laat thuis, gaan laat eten, zijn nog opgefokt van het werk en moeten eerst terugdraaien. Intussen is het kind moe omdat het te laat naar bed gaat. Mijn overburen gaan om half acht met hun kindjes de deur uit en om kwart voor zeven ’s avonds komen ze weer thuis. Die vader zei laatst; ‘Onze dochter was zo moe, ze dommelde in de auto al in slaap.’ Dan denk ik: ja, gek hè? En dan moeten ze nog eten! Carrièremoeders roepen: ‘Kinderen vinden een kinderdagverblijf juist leuk. Inderdaad, maar niet vijf dagen!”

Zelfvertrouwen en eigenwaarde

Laura (38), moeder van twee kinderen van twee en vier, heeft een 36-urige werkweek als consultant en gaat er fel tegenin. “Wat een onzin. Nee, natuurlijk is het niet goed om je kinderen vijf dagen naar een kinderdagverblijf te brengen. Maar om eerlijk te zijn ken ik niemand die dat doet. De meeste kinderen gaan drie dagen en worden ook thuis opgevangen. Ik mijn geval gaat onze jongste drie dagen naar de crèche en de vierde dag is ze thuis met haar vader. De vijfde dag zorg ik voor haar en werk ik wanneer ze slaapt. Dat is prima te doen. Onze oudste gaat naar school en gaat die drie dagen naar de naschoolse opvang. Het is inderdaad best druk om werk met de zorg te combineren, maar ik moet er niet aan denken om financieel afhankelijk te worden van mijn man. Dat heeft niks met egocentrisme te maken, maar puur met het feit dat ik dat geen gezond uitgangspunt vind. Vooral niet voor mijn kinderen. Want als je onverhoopt toch een keer uit elkaar gaat, wil je niet dat je in een groot gat valt. Je kunt na zoveel jaren thuis niks meer, want je bent te lang uit de arbeidsmarkt geweest. Denk je dat je kinderen daarbij gebaat zijn? Ben je dan een goed voorbeeld voor je kinderen? En waarom moet ik mijn werk wat ik erg leuk vind om te doen grotendeels opgeven? Mijn man heeft een papadag en dat vind ik heel belangrijk. Uit onderzoek is gebleken dat het heel nuttig is dat kinderen veel tijd met hun vader spenderen; het zou goed zijn voor hun zelfvertrouwen. Prima dat er vrouwen zijn die de hele dag thuis willen zitten, maar ik heb weinig met ze gemeen. Thuismoeders van schoolgaande kids zitten de hele dag koffie te leuten onder het mom van ‘ik doe het huishouden wanneer de kinderen op school zitten’. Om eerlijk te zijn denk ik dat luiheid een grote rol speelt en dat ze het wel best vinden om nergens over na te hoeven denken, behalve over dat het eten op tafel staat.”

Nederlandse cultuur

Volgens Mariet is fulltime werken nog steeds een gemiste kans: je kinderen worden zo snel groot. “Het is een heel nobel gebaar van vrouwen om te willen zorgen. Dat betekent niet dat hier geen gekwalificeerde of luie vrouwen wonen. Onze cultuur maakt het gelukkig mogelijk om parttime te werken.”  Heeft ons kempkippengedrag ook iets met de Nederlandse cultuur of geschiedenis te maken? De term ‘Het gezin is de hoeksteen van de Nederlandse samenleving’ is er niet voor niets. De moeder als onvervangbare verzorger van de kinderen is een typisch Nederlandse opvatting. In landen als Duitsland, Frankrijk en Engeland zijn werkende vrouwen al heel wat langer gewoon, namelijk sinds de Eerste Wereldoorlog. Tijdens deze ‘Great War’ waarin enorme aantallen mannen sneuvelden, bleef Nederland neutraal. En behield dus zijn mannen. Franse, Duitse en Engelse vrouwen moesten door het gebrek aan arbeidskrachten noodgedwongen buitenshuis gaan werken. Maar onderschat ook de invloed van de christelijke partijen in Nederland niet. Pas in 1971, toen de ontzuiling en het feminisme flink op stoom waren, verdween bijvoorbeeld de zin ‘de man is het hoofd van de echtvereniging’ uit het wetboek. Door de typische christelijke garde in onze samenleving is het er bij Nederlandse vrouwen ingepompt dat het kind dag en nacht bij de moeder hoort.

Onvrede in jezelf

Roos Vonk is hoogleraar sociale psychologie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Ze zegt: “Vrouwen in het algemeen veroordelen elkaar veel sneller en hebben vaker ruzie met elkaar dan mannen. Dit beschrijf ik in mijn nieuwste boek Menselijke gebreken voor gevorderden in het hoofdstuk Kempkippen: ‘Kennelijk zijn vrouwen tegen elkaar vaak wat vinniger en haatdragender, terwijl mannen hun irritaties lekker oppervlakkig wegspoelen met een gezamenlijk biertje. Moeders hakken elkaar de pan in over wel of niet werken: werkende moeders vinden huismoeders slechte rolmodellen, huismoeders praten werkende moeders een schuldcomplex aan.’ Maar waar komt dit door? “Ik denk dat vrouwen sneller jaloers zijn op elkaar, en wat betreft moeders: dit heeft zeker veel met onzekerheid te maken. Ze twijfelen of ze het wel goed doen. Er is uit onderzoek gebleken dat als mensen ergens onzeker over zijn ze harder gaan oordelen. Ook mannen vertonen dergelijk gedrag wanneer ze onzeker zijn: dan doen ze of hun eigen keuzes de beste zijn. Dit heeft alles te maken met het ego: het verlangen om beter te zijn dan de ander, wat heel menselijk is. Voor vrouwen is moederschap een heel belangrijk iets is in hun bestaan. Ze willen niks verkeerd doen, geen risico lopen, terwijl dit natuurlijk onvermijdelijk is. Dé manier om de strijdbijl te begraven: gedraag je als een man. Drink er een biertje op, sla elkaar op de schouders en lach erom. ”Wil je als vrouw meer bevredigende en langdurige vriendschappen en collegiale verhoudingen, dan is het simpel. Als je je ergert, vraag jezelf af: wat zou ik doen als ik een man was?”

Infokader: de Misschien Straks-generatie

Gemiddeld besteden werkende ouders 36 minuten per dag aan hun kind, blijkt uit onderzoek onder 3000 werkende ouders met kinderen. Zeventig procent van de ouders zegt eerder tijd te besteden aan koken of schoonmaken. Ruim 56 procent belooft het kind ná gedane arbeid iets leuks te gaan doen. Vandaar dat de generatie kinderen die nu opgroeit de Misschien Straks-generatie wordt genoemd.

Infokader: welke mama is het gelukkigst?

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat een parttime werkende moeder qua kindergeluk een voorsprong heeft op haar fulltime werkende en thuisblijvende collega-moeders.

– Als mama carrière maakt, heeft dat geen invloed op de sociale en cognitieve ontwikkeling van haar kind, ontdekten Amerikaanse onderzoekers die 1000 kinderen zeven jaar lang volgden. Hoewel er nadelen kleven aan het hebben van een werkende moeder, zoals een enigszins verhoogde kans op gedragsproblemen als ongehoorzaamheid en agressiviteit, wegen de voordelen volgens de onderzoekers even zwaar. Een betere financiële situatie en een gelukkigere moeder compenseren eventuele negatieve effecten, aldus de onderzoekers. Omdat fulltime werkende moeders meer last hebben van depressies dan zij die in deeltijd werken, spreken de onderzoekers een sterke voorkeur uit voor dat laatste.

– De gezondste kinderen groeien op in een gezin waarvan de moeder parttime werkt. Kinderen van moeders met een halve werkweek (30 uur) hebben minder overgewicht, kijken minder televisie en zijn actiever dan andere kinderen. Als werk voldoende ruimte overlaat voor thuis, leidt dat ertoe dat moeders juist meer tijd doorbrengen (dan fulltime en niet-werkende moeders) met hun kinderen en activiteiten ondernemen waar de kinderen profijt van hebben.

Crèchekinderen zijn slimmer dan thuisblijvende kinderen

Ontwikkelingspsycholoog Elly Slinger: ‘Crèchekinderen zijn slimmer, socialer en hebben meer zelfvertrouwen dan kinderen die thuisblijven.’ Singer bestudeerde jarenlang het gedrag van jonge kinderen.

Onafhankelijkheid van de vrouw

Pas in 1956 werd de Wet Handelingsonbekwaamheid uit het wetboek geschrapt. In die wet werden vrouwen als handelingsonbekwaam aangemerkt, net als misdadigers, zwakzinnigen en kinderen. Het hield in dat vrouwen zonder schriftelijke toestemming van hun echtgenoot geen wettelijke handelingen mochten verrichten, zoals een bankrekening openen, een huurcontract of verzekering afsluiten, een visum aanvragen of artikelen via een postorderbedrijf bestellen. In dat jaar verdween ook de wet die bepaalde dat vrouwelijke ambtenaren de dag na hun bruiloft ontslagen werden.

Het effect van vaders op hun kind

Het ministerie van Jeugd en Gezin onderzocht hoe kinderen tussen de zes en achttien jaar hun eigen opvoeding beoordelen. Eén van de conclusies: vaders bieden veiligheid, maar dagen hun kinderen uit grenzen te verleggen en bouwen zo het zelfvertrouwen van hun kind op.

 Dit artikel is verschenen in Mama Magazine

Waardeer dit artikel

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.[paytium name=”Eenmalige donatie Nathalie Driessen” description=”Eenmalige donatie Nathalie Driessen”] [paytium_dropdown label=”Ik doneer” options=”1,50/5/10/25/100/250″ options_are_amounts=”true” /] [paytium_total label=”Mijn gekozen donatie” /] [/paytium]