Waardeer dit artikel
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.[paytium name=”Eenmalige donatie Nathalie Driessen” description=”Eenmalige donatie Nathalie Driessen”] [paytium_dropdown label=”Ik doneer” options=”1,50/5/10/25/100/250″ options_are_amounts=”true” /] [paytium_field type=”email” label=”Mail (niet verplicht)” required=”false” /][paytium_total label=”Mijn gekozen donatie” /] [/paytium]
‘Beter een beroerde vent dan geen vent’
Uit statistische cijfers blijkt dat veel vrouwen in moeizame relaties blijven hangen. Waarom doen ze dat als ze er niet altijd gelukkiger van worden? En wat kunnen ze doen om hun leven en/of relatie te verbeteren?
Er zijn verschillende redenen waarom vrouwen in gebrekkige relaties blijven hangen. Pieternel Dijkstra, psycholoog en schrijfster vertelt: “Hoe slecht je relatie ook is; onbewust ben je erg gehecht aan je partner. Na een jaar of twee ben je zelfs net zo gehecht aan een partner als een kind aan zijn of haar moeder. Je zult dus weer moeten ‘onthechten’ als je iemand besluit te verlaten en dat kost tijd.” Sommige vrouwen vertrekken nooit, tenzij er een duidelijke aanleiding is om op te stappen. Denk bijvoorbeeld aan vreemdgaan, ziekte, of andere heftige gebeurtenissen waardoor ze met hun neus op de feiten worden gedrukt.
Een andere reden waarom vrouwen de knoop nooit doorhakken is zekerheid. Als ze weggaan, voelt dat onbekend en onveilig, aldus Pieternel. “Veel vrouwen zijn bang om alleen te zijn. Ondanks dat zij vaker echtscheidingen aanvragen dan mannen, blijven enorm veel angstige vrouwen alsnog in hun miserabele relatie hangen. Onzin eigenlijk, want meestal doen single vrouwen het – emotioneel gezien – veel beter dan mannen die single zijn. Mannen zijn aan de ene kant minder angstig om alleen te zijn, maar als het moment daar is, zijn ze ook echt op zichzelf en die eenzaamheid kan zich enorm wreken.”
Kortom; zelfs bij een ongelukkige relatie is blijven veiliger, aldus veel vrouwen. Beter een beroerde vent dan geen vent, denken ze. Veel veertigers en vijftig plussers bijvoorbeeld vrezen dat ze niet meer zo makkelijk een ander zullen ontmoeten, maar dat is natuurlijk onzin. Er zijn namelijk genoeg singles in Nederland, ook in die leeftijdscategorieën.
Emotionele en financiële afhankelijkheid
Hoeveel vrouwen in Nederland zijn ontevreden met hun partner? Pieternel: “Als je vrouwen dat op de man af vraagt, is dat maar vijf procent, maar in de realiteit is het zo’n 20%. Uit verschillende onderzoeken waarin vergelijkingen worden gedaan en relaties worden beoordeeld, bleek namelijk dat vrouwen de neiging hebben om hun relatie in positieve zin te vertekenen. Ze denken dat hun relatie beter is dan die van de buren, terwijl ik zelf vaak constateer dat de relatie helemaal niet zo perfect is. Veel partners van desbetreffende vrouwen gaan bijvoorbeeld vreemd. In Noorwegen bleek onlangs dat ‘op dit moment’ 16% van de mensen een buitenechtelijke relatie hebben. Als je dat zou vertalen in ‘ooit’ of ‘in je hele leven’, dan zou dat percentage nog veel hoger zijn: rond de 50%!” Zo worden ware cijfers onder gerapporteerd. Het feit dat veel mensen hun eigen relatie beter vinden dan die van de ander, kan statistisch gezien natuurlijk helemaal niet.”
Al die vrouwen die bij hun partner blijven, ervaren intussen enorm veel stress en frustratie, aldus Pieternel. Enerzijds kunnen ze al zijn vervelende eigenschappen niet accepteren, maar ze durven ook niet alleen verder te gaan. Vaak klagen ze of zijn ze verbitterd. “En vaak zijn het ook emotioneel en financieel afhankelijke vrouwen. Die twee zijn heel erg met elkaar verbonden. Als je namelijk financieel afhankelijk bent van een man, is het lastig om je emotioneel onafhankelijk te voelen.”
Simone de Beauvoir, de vrouw van filosoof en schrijver Jean Paul Sartre pleitte in haar werk voor de noodzaak van financiële onafhankelijkheid van de vrouw, omdat deze afhankelijkheid langzaam ook op de emotionele huishouding zou overslaan. Volgens Pieternel is dit vooral het geval bij de oudere generaties zoals vijftigers, zestigers. Zij zitten nog in dat traditionele rollenpatroon, ook omdat bij hen van jongs af aan echtscheidingen minder werden geaccepteerd. Al hoeft het niet perse met elkaar verbonden te zijn, er zijn ook uitzonderingen; vrouwen die financieel onafhankelijk zijn, maar die zich toch emotioneel afhankelijk opstellen van een man.
Blijven of weggaan?
Is er een oplossing voor al die vrouwen die ondanks hun ontevredenheid hun partner niet willen of kunnen verlaten? Minister André Rouvoet (ChristenUnie) voor Jeugd en Gezin kwam destijds met een voorstel: de staat moet relatietherapie aanbieden. Ouders zouden zo meer moeite doen om hun gezin ‘langer bij elkaar te houden’. Pieternel: “ Ik vind dat helemaal niet zo’n gek idee. Relatietherapie is vooralsnog taboe, de meeste mensen hebben moeite om die drempel te overschrijden. Op deze manier wordt het een stuk toegankelijker. Als je dan toch uit elkaar gaat, heb je in ieder geval alles geprobeerd.
Maar wanneer besluit je om te breken? Waar ligt de grens? En hoe neem je die grote stap? “Een belangrijk uitgangspunt is dat je binnen de relatie gerespecteerd wordt en jezelf kunt zijn. Het gevoel van emotionele saamhorigheid en een positieve band is ook belangrijk. Soms is deze band tijdelijk weg en zit je in een crisis, maar zolang hij wel terug kan komen, is het goed en kun je aan je relatie werken. Zo niet, dan wordt het tijd om in te grijpen of op te stappen.” De meeste vrouwen hebben daar veel moeite mee en veel van hen verschuilen zich nog wel eens achter het argument ‘ik blijf voor de kinderen’. Eigenlijk durven ze namelijk zelf niet op te stappen omdat ze nog te veel gehecht zijn aan de partner. “Maar dat is absoluut geen goede oplossing. De kinderen lijden er juist onder!” Kortom, als het echt niet meer gaat, kun je maar beter uit elkaar gaan.
Een nieuwe start, alleen
Maar dit lijkt makkelijker gezegd dan gedaan. Hoe doe je dat, uit elkaar gaan? “Je zult een nieuw leven moeten starten. De breuk verandert ook iets in je zelf. Die ander is namelijk geen onderdeel meer van jezelf en dat is flink wennen. Er wordt een stukje uit je zelfbeeld getrokken en dat zelfbeeld moet je vervolgens weer herdefiniëren.” Een nieuwe balans vinden kost tijd. Je krijgt je zelfbeeld weer terug door dingen te doen die je vroeger toen je nog single was leuk vond, zegt Pieternel. “Zoek die rode draad in je leven terug zodat je weer dichter terugkomt bij jezelf. Geef jezelf een duwtje in de rug. Als vrouwen echt wel willen maar de stap niet durven te zetten, moeten ze een overgang creëren. Wat vonden ze vroeger leuk? Ga er in je eentje op uit. Oriënteer je eens op werk, een nieuwe studie of het kopen of huren van een huis. In eerste instantie lijkt het misschien heel eng of ongezellig om op eigen benen te staan, maar door het heel concreet te maken, wordt dat gevoel minder. Je haalt het dichter bij en gaat er wat meer naartoe leven. Misschien moet je je gevoel ook gewoon aankaarten bij je partner. Wat voor reactie wek je op als je vertelt dat je ongelukkig bent? Wellicht zegt hij dat jullie er een punt achter moeten zetten en geeft hij jou het duwtje in de rug. Als hij helemaal niet reageert, weet je dat het aan jou is om de stap te zetten. Hij kan ook plots heel erg zijn best voor je doen of relatietherapie voorstellen.” Hoe dan ook: probeer altijd een stap verder te komen waardoor je in een nieuwe dynamiek terechtkomt, want dat kan heel verfrissend werken.
In de psychologie onderscheiden we twee soorten eenzaamheid: sociale en emotionele eenzaamheid, vertelt Pieternel. Sociale eenzaamheid komt voort uit een te kort aan vrienden om leuke dingen mee te doen en emotionele eenzaamheid is het gevoel hebben dat je iemand mist met wie je je diepste zielenroerselen kan delen. Vrouwen zijn van nature socialer ingesteld, zullen sneller vriendinnen of kennissen opzoeken na een breuk. Zo worstelen ze zich door de onthechtingsperiode heen.
Reallifeverhalen van vrouwen met moeilijke mannen:
“ Handel nooit uit angst”
Anja (39) besloot haar vriend Reinout na twee moeizame jaren te verlaten.
“Reinout was heel charmant en kordaat. Tijdens een feestje stapte hij zo op me af, geen man had dat tot nu toe ooit gedaan. We hadden geweldige gesprekken, het klikte enorm. Het begin van onze relatie was dan ook fantastisch, ondanks het feit dat Reinout veel moest werken. Op een gegeven moment kreeg hij het steeds drukker en had absoluut geen tijd meer voor me; van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat was hij aan het werk en als hij niet aan het werk was, moest hij borrelen met zijn collega’s. Ook in het weekend speelde hij voor workaholic, alleen op zaterdag zagen we elkaar heel soms. Ik merkte dat ik een steeds lagere prioriteit voor hem was en begon heel erg aan mezelf te twijfelen. Lag het aan mij? Na een paar maanden besloot ik alles wat me niet beviel op te schrijven. Heel even dacht ik dat ik weer zijn aandacht had, maar dat was maar tijdelijk. De seks werd steeds slechter, onze ruzies werden van kwaad tot erger… We besloten op vakantie te gaan en eindelijk zag ik licht aan het einde van de tunnel, want na lange tijd was het weer leuk! Maar toen we terugkwamen kregen we al weer bonje. Kort samengevat besteedde Reinout gewoon heel weinig tijd aan me. Door alle verplichtingen was er nooit even een ontspannen moment samen waarin we konden praten of leuke dingen konden doen. We leefden totaal langs elkaar heen. Ik werd steeds meer geïrriteerd en hij werd steeds laconieker, tot ik het trek en duw spelletje meer dan zat was. Had ik mezelf niet goed uitgedrukt? Misschien was ik gewoon ongeduldig of te kort door de bocht? Ik kon er door die twijfels nog niet mee stoppen, was er nog niet klaar voor om alles weg te gooien. Ik wilde zo graag dat het werkte… De synergie die wij in het begin hadden, had ik met niemand anders meegemaakt.”
Opluchting
“Nu dat het over is, zegt Reinout dat hij bindingsangst had. Het ging te snel. Op gezette momenten kwamen we natuurlijk ook wel nader tot elkaar en op die momenten kreeg ik weer hoop. Pas op het moment dat ik veel meer huilde dan lachte, besefte ik dat het voor mij gedaan was en heb ik er een punt achter gezet. Ik had er geen energie meer voor, wilde weer gelukkig zijn. Ik wilde iemand die voor mij ging en dat ook zou laten blijken. Ook wist ik dat ik graag kinderen wilde en dat ik niet te lang bij hem moest blijven hangen, want voordat je het weet, ben je te oud. De breuk was moeilijk, maar luchtte behoorlijk op. Later heb ik nog wel getwijfeld, omdat Reinout ineens heel lief werd toen ik de relatie had beëindigd. Maar wie geeft me de garantie dat die liefde en aandacht blijvend is? Tot nu toe houd ik voet bij stuk en ben ik alleen. Maar mis ik hem wel. Je raakt aan elkaar gehecht en dat onthechten kost tijd. De les van dit alles voor mij is dat je dingen al vroeg in de relatie bespreekbaar moet maken en je niet met een kluitje in het riet moet laten sturen. Handel nooit uit angst, want dan kom je nergens. Je kunt beter in een nieuwe dynamiek komen dan te blijven hangen in een uitzichtloze situatie.”
“Ik zat vast in een psychologisch web”
Maya van der Veer (48) had altijd een moeilijke relatie met haar man. Na zestien jaar huwelijk besloot ze hem te verlaten.
“Onze relatie was vanaf het begin al moeizaam. Ik was negentien toen ik mijn man Frank ontmoette. Hij zat midden in een scheiding en had nog twee kinderen, wat het er niet makkelijker op maakte. Mijn familie zag hem al helemaal niet zitten. Mijn moeder stuurde zelfs een detective achter hem aan omdat ze ervan overtuigd was dat hij niet te vertrouwen was. Uit dat onderzoek kwam helaas niks spraakmakends. Ik weet nog dat mijn broer zei: ‘Dit is geen man voor mijn zusje’. Eigenlijk was hij ook niet mijn type, maar hij charmeerde me en dat sprak me aan. Hij gaf me bevestiging en blijkbaar vond ik dat prettig; zijn praatjes maakte behoorlijk veel indruk op me. Al snel woonden we samen en kreeg ik ook nog zijn twee kinderen erbij. Zijn ex vrouw was namelijk overleden en de kinderen konden nergens heen. Het was een moeilijke tijd, want we hadden inmiddels zelf ook al twee kinderen van een en drie jaar, maar ik ging er gewoon voor en werd fulltime moeder. Frank’s twee pubers van elf en dertien zetten de boel thuis op stelten. Het was enorm chaotisch, en Frank was alles behalve mijn steun en toeverlaat. We kregen steeds meer ruzie, voornamelijk over geld. Hij was zo overheersend, had financieel alle touwtjes in handen. Daar zat ik dan: jong, mooi en nog de hele wereld voor me, maar ik had nul diploma’s en niet eens een eigen bankrekening! Bovendien zat ik vast in een psychologisch web wat Frank had gesponnen.”
Gebrainwashed
“Nu begrijp ik alles wat beter: ik had een minderwaardigheidscomplex. Als klein meisje had ik een nogal complexe relatie met mijn moeder. Ze gaf me weinig bevestiging en was vaak wat koeltjes tegen mij. Daardoor ben ik enigszins onzeker geworden en kon ik mezelf vervolgens niet verweren naar de buitenwereld toe. Ik deed immers toch niks goed en kwam dus van de regen in de drup. Het is een wat abstracte psycho-analyse, maar ik heb toch het gevoel dat dit er iets mee te maken heeft gehad. Pas toen mijn kinderen de pubertijd naderden, en de kinderen van Frank allang het huis uit waren, durfde ik Frank te verlaten. Eindelijk was ik vrij om te gaan en staan waar ik wilde. Na zestien jaar heb ik de knoop doorgehakt, maar denk niet dat het makkelijk was. Ik had geen baan, geen geld en was niet opgeleid. Ik heb dus jarenlang een uitkering moeten trekken en rotbaantjes gehad. De rekeningen kon ik maar net betalen en er bleef niets voor mezelf over. Toch ben ik blij dat ik de stap heb gezet, want ik ben nu veel gelukkiger dan toen. Kort geleden heb ik ook wat geld geërfd van mijn inmiddels moeder, dus financieel gaat het nu een stuk beter en ik voel me vrijer dan ooit tevoren! ”
“80% van de vrouwen is ongelukkig in hun relatie”
Anja (53) is al 31 jaar samen met haar man. Haar relatie gaat niet altijd over rozen, maar daar heeft ze zich geheel bij neergelegd.
“Richard en ik zijn al 31 jaar samen. Een half jaar nadat we elkaar hadden ontmoet zijn we gaan samenwonen. Ik zat helemaal op een roze wolk. Naast ons drukke bedrijfsleven in onze modezaak hadden we leuke hobby’s, reisden veel en genoten een bruisend leven. Mijn man Richard was eigenaar van de zaak en ik werkte voor hem. Dat vond ik overigens helemaal niet vervelend: ik was verliefd en niks was me te veel. Ik kan dat gevoel van opoffering in verhouding veel makkelijker opbrengen dan mijn man; ik ben nu eenmaal het verzorgende type, hield van het pleasen, en met mij vele anderen. In al die tijd dat we samen zijn, hebben Richard en ik veel emotionele dingen beleefd. Vaak heb ik te hoge verwachtingen gehad, waardoor ik enorm werd teleurgesteld. Elke keer verwachtte ik dat de prins op het witte paard naar voren kwam en dat we het idyllische stelletje konden zijn. Toen dat niet gebeurde, was dat moeilijk te behapstukken. Water bij de wijn doen, was op dat moment de enige manier om een goede balans te vinden.
Verwend
Richard en ik zijn twee enorme tegenpolen. Hij is de binnenvetter en ik ben de extroverte persoon. Dat kan heel goed gaan, maar omdat hij alles opkropt, komt het nog wel eens tot een uitbarsting. Ik daarentegen knal alles er gelijk uit en ik kan hem daar behoorlijk mee kwetsen. Anderzijds: ik heb vreselijk veel voor Richard gedaan en wil nu wel eens wat terug zien. Waarschijnlijk heb ik hem te veel verwend. Vanaf het begin af aan wilde ik hem niet kwijt te raken en deed bijna alles wat hij wilde. De balans was duidelijk scheef, maar dat zie je de eerste jaren niet. Pas toen ik hierachter kwam, realiseerde ik me dat ik dit met mijn verwennerij zelf zo had gecreëerd. Ik kon niet meer terug, want zo heeft mijn man me leren kennen. Enerzijds ben ik dus teleurgesteld, anderzijds heb ik het gevoel dat ik hem er niet op kan afrekenen. Dat hij gebruik van mijn goedheid heeft gemaakt, is ook gewoon menseigen. Regelmatig dacht ik: ik stap op. Maar ergens was er altijd een innerlijk stemmetje dat zei dat ik het niet moest doen. Ik kan toch niet zonder hem.”
Mini oorlogjes
“Ik zit nu in de overgang en mijn man ook. Oud worden is iets wat parallel loopt aan je relatie. Mijn man heeft nogal last van stemmingswisselingen en ik heb soms ook zo mijn sombere buien en dat reageer je op elkaar af. Dat maakt het er niet gezelliger op. De lichamelijke en geestelijke veranderingen die je krijgt als je ouder wordt, moet je zeker niet onderschatten.
Onze verliefdheid is inmiddels weg. Toch zou ik nooit bij Richard weggaan. Hij is mijn maatje en in iedere man zou ik hem zoeken. Waarom? Dat is nou dat magische; dat kun je niet verklaren. Als ik niet zo gek op hem was geweest, wat ik wellicht al opgestapt, want hij is geen makkelijke man. In die dertig jaar moet er iets zijn gebeurd wat me genoeg geprikkeld heeft om te blijven. Intussen hebben we nog altijd veel mini-oorlogjes. Ach, 80% van de vrouwen is niet gelukkig in hun relatie. Om me heen zie en hoor ik alleen maar ellende. Maar ja, elke vrouw zoekt die arm om haar heen en neemt vaak genoegen met minder; dat is het complexe van het hele verhaal. Kortom, eigenlijk heeft Richard de broek aan. Dat accepteer ik, want de man moet net eventjes een treetje boven de vrouw staan als je het mij vraagt. Anders heb je toch geen bewondering meer voor hem? Maar denk niet dat hij alles kan flikken. Als hij vreemd zou gaan, ben ik weg. Meteen. Maar dat is vooralsnog niet gebeurd. We hebben zware crisissen gehad, maar de basis, het vertrouwen is er nog steeds. Deze relatie is voor mij gewoon nog steeds de moeite waard.”
Namen van geïnterviewden zijn om privacy redenen gefingeerd.
Dit verhaal is verschenen in AM Magazine en gedeeltelijk in Handboek Liefde en Lust
