‘Vrouwen moeten leren om hun eigen seksuele plezier net zo belangrijk te vinden als het plezier van hun partner’
‘Het grote probleem in relaties is de verschillen in seksueel verlangen’
‘Het ervaren van intimiteit is voor vrouwen een van de voorwaarden voor het krijgen van zin in seks’
Wel zin, geen zin: seks kan best complex zijn. Maar waar komt dat brandende verlangen vandaan en kun je het zelf aanwakkeren?
Deskundigen voor dit artikel:
-Hannie van Rijsingen, seksuoloog verbonden ergens aan? heeft haar eigen praktijk
-Ellen Laan, psycholoog-seksuoloog van het AMC
Wanneer heb jij voor het laatst écht zin in seks gehad? En nee, niet nadat je geliefde al diverse pogingen deed. Maar wanneer heb je zélf dat vurige verlangen gevoeld waarbij je maar één ding wilde: een intens en heftig hoogtepunt. Een uur geleden, een dag, een maand? Lust is een vreemd iets. Het overkomt je plotseling of het wordt geleidelijk opgebouwd. En wetenschappers breken zich er al lange tijd het hoofd over. Lust komt voor uit een complex proces van prikkels dat omgezet wordt in een lichamelijke en geestelijke reactie met als gevolg: zin in seks. Dat ergens in je lichaam een dosis lust is opgeslagen, is al lang achterhaald. De drang om onszelf voort te planten misschien ook. Of niet? Seksuoloog Hannie van Rijsingen stelt: “Sommige onderzoekers zeggen dat bij mannen die drang wel aanwezig is, omdat ze diep van binnen weten dat ze moeten zorgdragen voor het nageslacht en sperma moeten produceren. Bij vrouwen is die drang anders, hoewel vrouwen zich rond de eisprong wel vaker opgewonden voelen en meer avances maken dan wanneer ze tegen hun menstruatie aan zitten.”
Hoewel seks nu overal om ons heen is, zijn we pas sinds de jaren zestig we vrijer over lust en seks gaan nadenken. Daarvoor speelden ideeën van beroemde psychiaters zoals Sigmund Freud een grote rol. Freud erkende wel dat vrouwen orgasmen hadden, maar dat ze pas op een volwaardige, volwassen seksualiteitsbeleving konden bogen als ze tijdens de geslachtsgemeenschap tot een orgasme kwamen. De Amerikaanse bioloog en seksuoloog Alfred Kinsey (1948) ontdekte dat veel meer vrouwen masturberen dan tot dan toe werd aangenomen. De seksuologen William Masters en Virginia Johnson deden jarenlang wetenschappelijk onderzoek naar de menselijke seksualiteit en kwamen onder andere tot de baanbrekende conclusie dat een zuiver vaginaal orgasme neurologisch onmogelijk was (1966).
Pas ná de feministische golf in de jaren zestig en zeventig, toen ook de anticonceptiepil op de markt kwam, ontstond er meer ruimte voor vrouwen om over seks te praten en om zichzelf seksueel te ontwikkelen. Om te experimenteren. Hoe vrouwen seksueel gezien het meest worden gestimuleerd, blijkt uit het Shere Hite rapport – een grootschalig seksueel onderzoek uit 1976 van de Duitse-Amerikaanse seksvoorlichtster en feministe Shere Hite. Van Rijsingen: “Hierin is beschreven hoe vrouwen het snelst een orgasme kunnen krijgen. Op nummer één stond: masturberen. Daarna kwamen orale bevrediging, manuele stimulatie en pas op de laatste plaats geslachtsgemeenschap. Terwijl geslachtsgemeenschap voor de meeste mannen de optimale manier is om een orgasme te krijgen. Ook bleek uit het onderzoek dat een derde van de vrouwen niet kan klaarkomen via penetratie.”
Verminderd libido
Hoe is het tegenwoordig gesteld? Sommige vrouwen hebben regelmatig géén zin in seks. Soms heeft dit een medische, psychologische of relationele oorzaak, maar vaak ook niet. “Voor een groot deel blijft het een raadsel”, zegt seksuoloog Ellen Laan van het AMC. In de eerste plaats moeten je lichaam en geest in staat zijn om te reageren op chemische processen in het brein, waarbij stoffen zoals hormonen en zogenaamde neurotransmitters een rol spelen. Laan: “Bij vrouwen met een ernstig tekort aan het hormoon testosteron of vrouwen met een lichamelijke ziekte zoals MS, verlamming, beroerte of een geestelijke ziekte als een depressie waarbij stoffen als serotonine een rol spelen, komt de onbewuste start van opwinding veel moeizamer tot stand. Hun ‘startmotor’ komt moeilijker op gang. Bepaalde chemische stoffen kunnen je wel gevoeliger maken voor seksuele prikkels. Zo richt het onderzoek naar geneesmiddelen voor de behandeling van HSDD, Hypoactive Sexual Desire Disorder, zich hier op.”
HSDD is de officiële term voor vrouwen die lange tijd geen zin in seks hebben en hier echt onder lijden. Internationaal onderzoek toont aan dat twintig procent van de vrouwen voor een langere tijd minder verlangen naar seks. “Farmaceuten willen ons doen geloven dat al deze vrouwen geen zin hebben door het ontbreken van een stofje in ons brein, maar daar is geen bewijs voor,” stelt Laan. “Het hoge percentage wordt gebruikt om een markt te creëren en geldschieters te werven om het onderzoek naar een farmacologische oplossing voor dit probleem, met een pil, te financieren. Maar tot nu toe is het nooit gelukt om een pil te ontwikkelen waar vrouwen echt iets aan kunnen hebben.”
Volgens Laan zijn zinproblemen bij uitstek relationele problemen. “Nog nooit zag ik vrouwen op mijn spreekuur die er zo’n last van hadden dat ze geen zin hadden om te masturberen. Het grote probleem in relaties zijn verschillen in seksueel verlangen. Het is opvallend dat we zonder meer aannemen dat het probleem bij de persoon ligt die weinig zin heeft. Waarom worden er geen pillen ontwikkeld die de partner met meer zin wat minder zin geeft? We denken dat de beste voorspeller van zin in seks leuke en bevredigende seks is. Want waarom zou je zin hebben in seks die niet bevredigend is?”
Uit onderzoek blijkt dat mannen bij zo’n 90 tot 95 procent van de heteroseksuele seksuele interacties klaarkomen. Voor vrouwen ligt dat percentage tussen de 30 en 50. Heteroseksuele seks is voor vrouwen dus minder plezierig. Is het dan een wonder dat vrouwen minder vaak zin hebben? Laan: “De behandeling moet erop gericht zijn om de seksuele interactie voor beide partners seksueel en emotioneel bevredigend te maken, door aandacht voor stimulus, context en communicatie. Vrouwen hebben vaak de neiging om het plezier van de partner belangrijker te vinden dan dat van hen zelf. Als vrouwen leren om hun eigen seksuele plezier net zo belangrijk te vinden als dat van hun partner, vermindert het verschil in zin sterk.”
Meer aan onszelf denken dus! Verder moet je gemotiveerd zijn om iets te doen met zin en opwinding, als die er is. Dit is afhankelijk van hoe je in je vel zit en hoe leuk je het samen hebt. Laan: “Om het verlangen en plezier, dat er ooit wel was, terug te krijgen, moet je op zoek naar die omstandigheden die jij nodig hebt voor het aanslaan van je seksuele motor. Datzelfde geldt voor je partner; hij moet bereid zijn om samen met jou te kijken hoe jullie intimiteit en seks voor jullie beiden weer aantrekkelijk maken. Voor vrouwen geldt vaak dat het ervaren van intimiteit een van de voorwaarden is voor het krijgen van zin in seks, voor mannen is het andersom: dat seks vaak de manier om intimiteit en verbondenheid te voelen. Wat je ook ziet is dat als vrouwen leuke seks hebben gehad, ze vaak voorlopig tevreden zijn, terwijl het bij mannen juist smaakt naar meer!”
Lustopwekkers
Is het zo dat wij vrouwen voor massaal machtige, rijke en grappige mannen bezwijken? En maken bescheiden mannen minder kans? Dagmar van der Neut schreef vergeleek in het boek Het beest in ons het paringsgedrag van mensen met dieren. Ze schrijft: “Een Scandinavische zoöloog knipte eens bijna veertig centimeter van de staart van de hanenstaartwidavink, een Afrikaanse zangvogel met een absurd lange staart. De mannetjes die de extra centimeters kregen aangeplakt werden in één klap het meest begeerd. Mannelijke zwaluwen die in een ander experiment extra lange nepstaarten kregen opgeplakt, kregen tien dagen eerder een partner, hadden acht keer zo vaak een tweede leg met een nieuw vrouwtje en maakten twee keer zo vaak een slippertje met een vrouwtje dat al bezet was.”
Size matters dus, althans bij vogels. Maar hoe zit dat bij mensen? Vrouwen zijn keihard: als ze de keus hebben, kiezen ze voor de grootste, stoerste en knapste mannen. “En als hun partner onverhoopt een stuk minder aantrekkelijk wordt, gaan ze vaker vreemd. Helemaal oneerlijk is het dat ‘getrouwde’ mannen ook het populairst zijn bij vrijgezelle dames”, zo beschrijft Van der Neut.
Gelukkig zien vrouwen volgens Van der Neut wel in dat óók minder dominante mannen de moeite waard zijn. Uit een Brits onderzoek bleek dat vrouwen macho’s met brede kaken en grote neuzen over het algemeen wel zien zitten voor een avontuurtje, maar niet voor een langdurige relatie. Ze zien hen als minder lief, betrouwbaar en geneigd zich te binden – of dat nou klopt of niet. Uiteindelijk draait het bij de meeste vrouwen dus toch merendeels om binding en liefde die kan groeien. En om intimiteit. Vanuit intimiteit ontstaat ontspanning en lust en kan een vrouw zichzelf makkelijker overgeven, geestelijk en lichamelijk. Althans, wel op de lange duur.
Kaders, weetjes en cijfers
Hypothese van de sexy zonen
Al in de jaren dertig van de vorige eeuw stelde de Britse evolutiebioloog en statisticus Ronald Fisher dat vrouwen kiezen voor mannen die in de smaak vallen bij andere vrouwen. Het idee van Fisher wordt ook wel de ‘hypothese van de sexy zonen’ genoemd. De evolutionaire gedachte hierachter is dat wanneer een vrouwtje zich laat bevruchten door een mannetje dat ook populair is bij andere vrouwtjes, de kans groot is dat haar zonen op hun beurt weer gewild zijn bij de volgende generatie vrouwen. (bron: Het beest in ons)
Verandering van spijs doet eten
Uit een groot en langlopend Australisch onderzoek naar de (seksuele) gezondheid van vrouwen van middelbare leeftijd, blijkt dat de afname in lust vooral te maken heeft met een nieuwe, seksuele partner of niet. De vrouwen met een nieuwe minnaar verlangden nog vurig naar seks en genoten er nog meer van. (bron: Het beest in ons, door Dagmar van der Neut)
Meer opgewonden door nieuwe man
Uit recent onderzoek blijkt dat een vreemde man je meer opgewonden maakt dan je eigen partner, ook als je over hem fantaseert.
Bron: University of Michigan
40-plus?
Uit Brits onderzoek blijkt dat vrouwen in de veertig vaker seks hebben dan vrouwen in de twintig. Zo bedreef twee op de drie veertigers vaker de liefde dan een twintigjarige.
Vrouwen hebben steeds vaker meerdere bedpartners
– Er wordt vaak gedacht dat mannen vaker zin in seks hebben dan vrouwen, maar dat is niet bewezen, zo stelt het AMC. Vrouwen hebben steeds vaker meerdere partners in hun leven en gevarieerdere seks [erg leuk maar kan alleen worden gebruikt met bron] De bron is www.seksualiteit.nl samenwerkingsproject van Rutgers WPF en de Rijksuniversiteit Groningen.
– Geen zin in seks is tegelijkertijd de meest voorkomende seksuele klacht bij vrouwen. Uit onderzoek blijkt dat tien procent van de vrouwen hier last van heeft nu of in het verleden. (bron: www.zininseks.nl) [alleen bruikbaar als we weten welk onderzoek] Volgens seksuologen Ellen Laan en Rik van Lunsen van het AMC
Nederland seksueel zeer actief
In een representatieve steekproef vulden 3927 mannen en 4137 vrouwen van 15 tot 71 jaar een digitale vragenlijst in met vragen over seksueel gedrag. De resultaten? Het merendeel van de Nederlanders is seksueel actief is en beleeft seksualiteit positief, hoewel dat meer mannen zijn dan vrouwen. 80% van de mannen en 75% van de vrouwen had seks in het afgelopen half jaar.
Mannen masturberen meer
Wat soloseks en pornogebruik betreft zijn duidelijke sekseverschillen zichtbaar: 83% van de mannen masturbeert wel eens en 75% keek het afgelopen half jaar naar porno, tegenover 65 en 33% van de vrouwen. (bron: artikel ‘Seksueel gedrag en seksuele beleving in Nederland’, Hanneke de Graaf. Rutgers WPF. www.rutgerswpf.nl
Mannen genieten meer
78% van de mannen zegt vaak of altijd te genieten van seks, tegenover 60% van de vrouwen. Ook voelen mannen zich vaker dan vrouwen op hun gemak of ontspannen tijdens seks of door seks. Iets minder dan de helft van de mannen (46%) en vrouwen (49%) voelt zich best aantrekkelijk zijn en de meeste mannen (66%) en vrouwen (56%) zijn tevreden over hoe hun geslachtsdelen eruit zien.
Onzeker over je lichaam
Mannen voelen zich niet zo onzeker over hun lichaam tijdens seks als vrouwen: 64% van de vrouwen is tijdens seks wel eens onzeker over haar lichaam. Mannen zijn iets vaker onzeker over hun prestaties in bed: 42% van de mannen is nooit bang dat ze slecht in bed zijn, tegenover 48% van de vrouwen. Vrouwen vinden het moeilijker eerlijk te zijn over hun seksuele gevoelens of om initiatief te nemen. (bron: artikel ‘Seksueel gedrag en seksuele beleving in Nederland’, Hanneke de Graaf
Seksuele disfuncties
In een representatieve steekproef van 8.000 Nederlandse mannen en vrouwen tussen de 15 en 71 jaar blijkt dat 19% van de mannen en 27% van de vrouwen één of meerdere seksuele disfuncties heeft. Het meest genoemde probleem door mannen is: het voortijdig orgasme (10%), gevolgd door erectieproblemen (8%) en problemen met de subjectieve seksuele opwinding (5%). Bij vrouwen zijn lubricatieproblemen de meest voorkomende klacht (12%), gevolgd door orgasmeproblemen (11%) en problemen met de subjectieve seksuele opwinding (10%). Disfuncties komen vaker voor bij mannen en vrouwen van 15-24 jaar, en bij vrouwen met een hoog opleidingsniveau. Mensen die het slachtoffer zijn geworden van fysiek seksueel grensoverschrijdend gedrag hebben ook vaker een seksuele disfunctie. (bron: onderzoek Seksuele disfuncties in Nederland: prevalentie en samenhangende factoren, door Harald Kedde. Rutgers WPF. www.rutgerswpf.nl)
Zin aanwakkeren?
Regelmatig yoga doen draagt bij aan een grotere hoeveelheid lust. Meer nog dan pilates. Bron: International Academy of Sex Research
Hulp bij ‘geen zin’
Tob je over een gebrek aan verlangen? Een goede seksuoloog vind je via de website www.nvvs.info.Op www.nvvs.info/deseksuoloog kun je een informatief filmpje bekijken over wat een seksuoloog doet.
Hoe ontstaat een orgasme?
Zodra een vrouw opgewonden wordt, raakt de vagina vochtig en zwelt de clitoris doordat er steeds meer bloed door de vaten loopt. Wanneer een vrouw dichtbij een orgasme komt, verdwijnt de clitoris in een huidplooi. De kleine schaamlippen worden donkerder van kleur. Aan het begin van het orgasme neemt de vagina dertig procent in omvang af. De baarmoeder en -spieren trekken zich dan ritmisch samen en het orgasme ontstaat. Sommige vrouwen hebben een heftiger orgasme wanneer de G-plek wordt gestimuleerd.
Hoe groter de clitoris…
De meeste vrouwen komen tot een hoogtepunt door stimulatie van de clitoris. Toch wordt penetratie wel als essentieel ervaren, om het orgasme vollediger en intenser te maken. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de aanwezigheid van vaginale lagen en zenuwuiteinden in combinatie met de uitbreiding van de clitoris naar de vagina. In 1998 toonde wetenschappelijk onderzoek al aan dat de clitoris een veel groter orgaan is dan aanvankelijk werd gedacht. Wat slechts zichtbaar is als een knopje, loopt inwendig diep door in een vorkachtige vertakking die de vagina aan twee kanten omsluit. Het ervaren van inwendige orgasmen zou dus te maken kunnen hebben met de verborgen grootte van de clitoris.
Buitenseks
Wetenschappers van de Wayne State Universiteit in Detroit kwamen er na onderzoek achter dat vrouwen vooral opgewonden worden door pornofilms die in de buitenlucht worden gedraaid.
Meer lezen?
– Zin in vrijen… voor vrouwen, wat een vrouw kan doen als zij geen zin heeft en hij wel door Hannie van Rijsingen
– Het beest in ons door Dagmar van der Neut
Lust dossier verschenen in Sante.
