Mijn vriend pleegde zelfmoord
‘Hij fluisterde: ik wil naast je liggen en niet meer wakker worden’
Liesbeth: “Ben was directeur van een goedlopend bedrijf: een extraverte man met een duur pak en een dikke auto onder zijn kont. Hij leek alles mee te hebben: zijn looks, zijn vrienden en een bloeiende carrière. Ik kwam bij hem werken als bedrijfsjurist en het klikte snel tussen ons: we voelden elkaar aan. Ondanks al zijn fortuin zag ik een triestheid in zijn ogen wat ik niet kon plaatsen. Er was iets met hem; hij maakte opmerkingen als ‘ik hoef niet oud te worden’ en zijn zwaarmoedige blik verraadde heftige emoties tussen de vrolijke noten. Tijdens een intieme borrel kwam het hoge woord eruit: op dertienjarige leeftijd was hij seksueel misbruikt. Wie de dader was, openbaarde hij niet, maar wel dat hij tijdens het misbruik drugs kreeg toegediend en vervolgens werd mishandeld. Een aantal jaren daarna prostitueerde hij zichzelf om snel aan geld en drugs te komen, voor hem was dat zelfmedicatie om zijn jeugdtrauma te boven te komen. Verder wilde hij niet op zijn gevoelsleven ingaan, maar hij benadrukte wel dat het effect op hem had. Intussen ging hij vrolijk verder op het werk, maar niet lang daarna, op zijn verjaardag in januari 2004, raakte hij plots vermist. Een fietser vond hem vervolgens knocked out in zijn auto langs de kant van de weg. Bij hem thuis een plastic zak en een leeg doosje pillen: een zelfmoordpoging was hiermee bevestigd. Ik was totaal in shock. Ben, mijn baas en goede vriend lag in de berm! Zijn problematische jeugd was schokkend ja, maar zoiets verwachtte ik niet.
Donker verleden
Ondanks al het drama voelde ik me enorm tot Ben aangetrokken. Een paar weken daarna belde ik hem op. Ik probeerde hem te begrijpen, hem ervan te overtuigen dat hij voor zijn eigen geluk moest proberen te gaan. Hij was een leuke vent en had zo veel te bieden. Tijdens een telefoongesprek nodigde hij me uit. We werden heel verliefd en kregen een relatie. Iedereen zag hem opbloeien. Ineens was hij weer de vrolijke Ben en het leek goed te gaan! Natuurlijk had ik twijfels of ik met deze man iets aan moest gaan; je wordt toch in iemands depressie meegetrokken, maar de liefde was sterker dan mijn verstand. Ik hield écht van hem. Hij had meerdere kanten: dat vrolijke, avontuurlijke, impulsieve en zijn donkere kant, dat problematische wat hij nooit voor zichzelf had uitgewerkt en op de achtergrond sluimerde. Even hoopten we dat onze liefde voor elkaar alles goed zou maken. Maar na een jaar ging het weer mis. Hij lag in scheiding met zijn ex, kreeg zakelijke problemen en met het bedrijf ging het ook niet goed. Met elke tegenslag raakte hij totaal gefrustreerd en reageerde heel impulsief; Jantje lacht Jantje huilt. Dan riep hij: ‘Alles is klote!’, maar hij deed er verder niks aan, alsof alles te veel moeite kostte. Het gekke was dat het altijd rond de feestdagen niet goed leek te gaan, alsof hij wilde vluchten van iets wat rond die tijd was gebeurd in zijn donkere verleden. Dat jaar, weer in januari rond zijn verjaardag, was hij de hele nacht weg. In paniek belde ik hem op maar zijn telefoon stond uit. Ik was in doodsangst dat hij zichzelf weer iets zou aandoen maar na twee dagen verscheen hij gelukkig weer: doorgesnoven en lam van de drank.
Zoveelste mislukte zelfmoordpoging
Het frustrerende is dat Ben nooit open en eerlijk aan me heeft verteld wat er vroeger exact is gebeurd. Vaak heb ik hem gevraagd, gesmeekt of hij alsjeblíéft in therapie wilde gaan. Ik heb hem zelfs bijna aan zijn haren naar GGZ instelling Mentrum gesleept, maar hij wilde de confrontatie met zichzelf niet aan. Hij wist dat hij letterlijk door de stront moest gaan om zijn psychische ellende te boven te komen. En die drempel was hem te hoog. Later kwam ik erachter dat hij ook een genetische aanleg had voor depressies. Ben was daarbij een heel gevoelige en intelligente man, waardoor hij veel nadacht en daarbij voelde hij zich verantwoordelijk voor alles en iedereen. Die meerdere factoren: het jeugdtrauma, schuldgevoel en schaamte, zijn aanleg en gebrek aan weerbaarheid, leidde ertoe dat hij niet meer wilde leven. Als hij weer eens down was, zei ik: “Luister, het leven is nu eenmaal geen rozengeur en maneschijn. Een scheiding, een bedrijf dat failliet gaat, dat is erg, maar niet onoverkomelijk. Je hebt nog steeds te eten en een dak boven je hoofd. Dat is niet waar het om gaat. Dus wat is het nu?” Dan werd hij boos en weigerde antwoord te geven, terwijl wij allebei wisten waar het fout zat. Hij zat in zijn eigen tunnel, totaal in zijn eigen wereld en niemand kon of mocht bij hem komen.
Ik heb meerdere malen op het punt gestaan om hem te verlaten want er zat geen vooruitgang in zijn gedrag en hij ging lange tijd écht over mijn grenzen heen. Regelmatig was hij vermist en liet me in het ongewisse. In november 2005 was hij weer onder invloed van drugs een meer ingelopen: de zoveelste mislukte zelfmoordpoging. Later kon hij alleen maar zeggen: ‘het is verdomme wéér niet gelukt!’ En intussen kreeg ik beloftes zoals: ‘Ik probeer het echt en houd écht van je!’ En: ‘Ik wil oud met je worden!’
Na die zelfmoordpoging heb ik gezegd dat hij voorlopig ergens anders moest wonen om na te denken hoe hij nu verder moest. Het werd voor mij steeds moeilijker om niet alleen hem maar ook mezelf overeind te houden. Hij verhuisde naar zijn ouders en we hielden contact. Ik bleef van hem houden, ondanks dat hij me regelmatig emotioneel chanteerde dat hij niet meer wilde leven als ik uit zijn leven zou verdwijnen. Het was heel dubbel, want aan de andere kant maakte hij allerlei toekomstplannen in zijn e-mails met stappenplannen. Het zou allemaal anders worden! En wat wilde ik dat graag geloven… Dus liet ik hem weer toe in mijn huis. Ik weet nog dat hij op een dag thuis ontzettend aan het huilen was. Die dag ging ik met een vriendin naar de sauna en dacht ik er nog aan om de deur op slot te draaien omdat ik zo bang was dat zichzelf weer wat aan zou doen. Uiteindelijk heb ik dat niet gedaan, dat was nog zijn laatste restje waardigheid. Wat had het voor zin? Als hij het wilde doen, deed hij het toch wel.
Vanuit het hiernamaals
De laatste keer dat ik Ben heb gezien was op Valentijnsdag. Hij ontkende dat het slecht met hem ging. Zei slechts dat hij weer naar een psychiater was geweest, maar ik wist dat hij die sessie nooit langer dan een paar keer volhield. De volgende dag ging hij vroeg naar zijn werk en kwam hij niet thuis. Die nacht belde hij me. Ik zei: ‘ik hou van je, ik wil dat je naar huis komt’, maar hij zweeg, luisterde naar mijn stem en hing toen op. Later stond de politie voor de deur: hij was hij onder de drugs een half bevroren plas ingelopen. Ze vonden zijn kleren langs de kant van het meer, hangend aan een boom.
Ik heb het allemaal voelen aankomen maar toch was het een ongelofelijke schok. Emoties als verdriet, boosheid en opluchting walsten over me heen. Een heel naar jaar volgde: ik stortte helemaal in. Letterlijk. Op een gegeven moment kon ik nauwelijks lopen, alleen maar kruipen. Intussen voelde ik dat Ben nog steeds heel erg aanwezig was in mijn huis: lampen knipperden of gingen met een knal uit, dingen werden verplaatst en in bed voelde ik zijn hand op mijn gezicht. Ik had zelfs ontmoetingen met hem en voelde hem vaak naast me staan. Heel verwarrend, want ik dacht echt dat ik gek werd. In zijn afscheidsbrief had hij geschreven: ‘Als er iets is na de dood, laat ik het je weten’, en dat deed hij. Het feit dat ik me zo ellendig voelde, bewoog me ertoe om een boek te schrijven: een verhaal vanuit twee perspectieven, dat van Ben en dat van mij, omdat ik het heel belangrijk vond dat mensen hierover lezen. Dat wanneer ze iemand in hun omgeving hebben met wie het niet goed gaat, dat serieus nemen en er alles aan proberen te doen om diegene te helpen. Maar ook om te vertellen wat het met nabestaanden doet wanneer iemand zelfmoord pleegt, en hoe het je leven bepaalt en op z’n kop zet!
Verder gaan
Geluk is niet maakbaar, een hoop mensen hebben nu eenmaal ellende in hun leven. De vraag is hoe je ermee om gaat. Het goede wat ik hieruit heb kunnen halen is dat ik nog meer in het hier en nu leef. Ik ben gaan freelancen als jurist en mijn leven is kwalitatief gezien veel beter geworden. Na Bens dood is mijn gevoeligheid en helderziendheid versterkt. Om mijn gevoeligheid een uitlaatklep te geven, geef ik readings en fungeer ik als medium voor mensen die contact willen met overleden mensen. Ik heb geaccepteerd dat Ben niet meer wilde, ben verder gegaan met mijn leven. Ik vind het alleen nog steeds heel erg dat ik nooit afscheid heb kunnen nemen. Het is ontzettend treurig dat mensen in alle eenzaamheid voor een trein springen of zichzelf ophangen of op andere afschuwelijke manier hun leven beëindigen. Ik denk dat je dit met goede begeleiding kunt voorkomen, al zijn er natuurlijk ook mensen bij wie het echt niet meer gaat. En die mensen moet je dan een goed einde kunnen bieden. Een tijdje heb ik bij de Stichting 113Online telefonische hulpverlening gedaan. Er waren mooie gesprekken, maar het was soms ook zwaar. Helemaal toen Antonie Kamerling overleed stond de telefoon roodgloeiend, alsof mensen toen pas hun verhaal durfden te doen.
Aan een nieuwe relatie denk ik voorlopig niet. Door Ben heb ik voor mijn gevoel een tijd stilgestaan; ik ben mij er nu pas van bewust hoeveel van mijn aandacht naar hem uitging, voor en na zijn dood. Nu werk en reis ik veel en doe lekker waar ik zin in heb. Ik geniet van het leven. Ondanks dat ik soms wel iemand mis, vind ik mijn vrijheid momenteel belangrijker. Je kunt als nabestaande écht verder. Natuurlijk zijn er momenten van pijn, maar die pijn wordt minder scherp. Ben zou niets anders willen dan dat ik door zou gaan, dat ik het leven voor hem afmaak. Hij heeft de kans niet meer gehad. Daarom zal ik, ook voor hem, alles uit het leven halen wat erin zit.”
Boek:
Ik wil naast je liggen en niet meer wakker worden, Liesbeth Jusia
Voor info:
Stichting 113Online is een zelfstandige en onafhankelijke zorgaanbieder op het gebied van zelfmoordpreventie en verleent online en telefonische hulp. Ze bieden ook emailtherapie, directe chat, chattherapie, een lotgenotenforum, een zelfhulpcursus, een gemodereerd forum en meer. Zie: www.113online.nl
Waardeer dit artikel
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.[paytium name=”Eenmalige donatie Nathalie Driessen” description=”Eenmalige donatie Nathalie Driessen”] [paytium_dropdown label=”Ik doneer” options=”1,50/5/10/25/100/250″ options_are_amounts=”true” /] [paytium_total label=”Mijn gekozen donatie” /] [/paytium]